zorg

Het Z-woord

door Johan Van de Putte
[Als je liever luistert naar dit artikel, dan klik dan HIER]
Zelfzorg, dat is een woord dat ik de laatste maanden vaak gebruik (enkel in gesprek met mezelf, in mijn dagboek). Ik gebruik het en ik ben er dan tegelijkertijd gegeneerd over en eens opgeschreven wend ik me er snel van af. Het is geschreven, nu snel over naar het volgende.
Ik gebruik het omdat ik geen alternatief ken maar er kleeft een associatie aan die ik niet graag heb.
Ik associeer het met een wijzende vinger, met gezondheidsdictatuur, dat je gezond moet zijn, dat dat het belangrijkste is en dat zelfzorg dus een plicht is. Het houdt in dat je genoeg beweegt want dat maakt je weerbaar, dat je mediteert want dat is goed tegen de depressie, dat je dankbaar bent want dat is goed voor de bloeddruk, …
Zelfzorg dus. Brrr.
Brr tegen het woord.
Niet tegen ….
Zondag voelde ik dat ik niks of niks in aanraking wou komen met online-igheden. Geen mail. Geen internet. Niks van dat soort prikkels.
Ik gunde mezelf een bepaald gevoel, sfeer, klimaat. Online-prikkels zouden dat verpesten.
Ik gunde het me én ik ging er voor zorgen ook.
Dat gaf onmiddellijk iets, dat ‘gunnen’ gecombineerd met daadkracht.
Plus dat ik besefte waar ik aan ging ontsnappen.
Opluchting over wat me bespaard ging blijven, die dag, nl het gif dat je binnen krijgt wanneer je de sluizen van online-kanalen open laat staan.
De opluchting – dàt gaat niet gebeuren, ik ga dat niet laten gebeuren – en het vriendelijke dat ik voelde, de dankbaarheid jegens mezelf.
Dat iemand dat voor je doet … Zo lief!
Hoe moet je dat noemen, zo’n daad? Zelfzorg? Brr … Het Z-woord.
(Ik hou wel van ‘care’, zoals in ’take care’, daar heb ik lieve associaties bij) (maar ‘going into care’ heeft dan weer heel nare associaties voor veel mensen)

Zeno

Zeno is in ons gezin gekomen toen hij zo’n 7 weken oud was.
Een vreemd wezentje vol leven.
Een Italiaanse waterhond.
Gelijk onze Jul, onze slimmelievestabielezorgzame roedelgenoot.
Vanaf zijn 3 maand gingen we met Zeno 2 keer per week naar de hondenschool.
Daar bleek hij een beetje angstig voor andere honden en mensen maar hij was dan weer de dapperste met behendigheidstuigjes.
Als hij oud genoeg was, zou hij misschien agility kunnen gaan doen. ‘Goed voor het zelfvertrouwen’, vertelde een kenner me.
Leuk perspectief.
Dan werd hij eerste op het clubkampioenschap! (in de jongste categorie weliswaar)
En: hij deed het altijd goed bij de proeven om naar een hogere categorie te gaan!
Ik transformeerde in een hondentrainingsfanaat. Wie weet hadden we hier wel een kampioen!?
Tot …
Tot de dag dat hij niet meer deed wat ik hem zei.
???
Welk bevel ik hem ook gaf, hij ging aan mijn been kleven, staart tussen de benen.
???
Bang?
Bang.
Er was een keer tijdens de les een hond losgebroken van zijn baasje. Was het dat? Had hij ne schrik opgedaan?
Ik verliet (gegeneerd) de les met mijn clubkampioen.
Weekje tussen laten.
Hetzelfde.
Hetzelfde.
Niet meer naar de hondenschool. Thuis trainen.
Na twee maand nog een keer proberen maar … hetzelfde. BANG BANG BANG
Nu moest er iets gebeuren. Hij had duidelijk een angst opgedaan door die losgebroken hond, en die angst werd steeds opnieuw opgeroepen op het terrein, dus die associatie, daar moest iets mee gebeuren. Op naar de hondengedragsdeskundige.
We kwamen zo bij Geert De Bolster, die zelf een Italiaanse waterhond heeft, en vooral decennia (liefdevolle) belangstelling en ervaring met honden.
Zo liet hij ons Zeno begrijpen:
  • Zeno is een bange hond. Dat is een kwetsbaarheid eigen aan dit ras. Hij heeft er meer van dan Jul.
  • Een hond met een angst-kwetsbaarheid in een situatie brengen – steeds opnieuw – waar hij (aan de lijn dan nog wel, zodat hij zelf niet weg kan) vlakbij andere honden en mensen moet zijn, dat is zijn kwetsbaarheid – steeds opnieuw – belasten. Met behulp van eten (Italiaanse waterhonden eten héél graag) kan je hem – een tijdje – afleiden van die angst maar ondertussen blijf je hem blootstellen aan zijn kwetsbaarheid. Tot de emmer vol is.
  • ‘De angst afleren?’ Neenee, het is een angstige hond. Versterk de connectie met Zeno. Zorg ervoor dat hij zich meer verbonden voelt met jullie. In die connectie gaat Zeno een veiligheid ervaren en die kan een tegenwicht gaan vormen voor zijn angst-kwetsbaarheid. In de verbondenheid met jullie wordt hij minder rauw blootgesteld aan alle prikkels die hem potentieel alarmeren. Bescherm hem tegen en in situaties die zijn bedreigingssysteem activeren.
Dat zijn we gaan doen.
Opdat hij in vele vele concrete dingskes zou ervaren: die zorgen voor mij, die zorgen dat ik het goed heb, dat zijn mijn roedelgenoten, die brengen mij niet in gevaarlijke situaties. Die leiden me uit gevaarlijke situaties.
Dat blijven we doen.
We zorgen er bij voorbeeld voor dat we hem – aan de lijn – niet meer te dicht bij andere honden brengen.
Zeno loopt nu meer naast ons (ipv voor ons uit). Hij weet nu dat we er zijn. Hij loopt relaxt.
Honden en mensen waar hij vertrouwd mee geraakt is, die mogen dichter komen.
Hij doet er gewoon langer over eer hij ze een beetje vertrouwt.

Veld van kwetsbaarheid en zorg

‘dat zijn we gaan doen’
Dat klopt, maar
door het zo te zeggen wordt er iets grondig niet gezegd
Neem nu het wandelen met Zeno
stap stap stap trippel trippel trippel
Zeno trekt hard naar voor
de lijn strak
ik stop
lijn los
stap stap stap
trippel trippel
Zeno naast me
hij kijkt naar me
warm
synchroon stap trippel stap trippel stap trippel
stemmen, hij stopt, kijkt achter zich, strak (gevaar?)
ik sta stil
ik wacht
of verschijn weer even in zijn blikveld
weer samen op weg
stap trippel stap trippel stap trippel
In plaats van de opwindende doelen, ambities en verwachtingen
  • ‘een nieuwe Jul’
  • ‘de angst gaat overgaan’
  • ‘agility-kampioen’
komt er iets anders: een teder gevoel over wat we aan het doen zijn: hij en ik met zijn kwetsbaarheid, betrokken op elkaar.
In dat stappen, kijken, vele kleine beslissingen, rekening houdend met hem in de verschillende contexten waarin we komen,
in dat alles ben ik gaan denken dat er misschien nog iets aan het gebeuren is,
in dat veld van kwetsbaarheid en zorg,
iets met een Zeno in mij?
Vele Zeno’s in mij met hun verschillende kwetsbaarheden?
Tot wat voor zorg roepen ze me op?
Johan Van de Putte